15 soruda, Reddit'te örgütlenen küçük yatırımcılar dünya borsalarını nasıl çökertti?

Reddit'te örgütlü 6 milyon küçük yatırımcı, hedge fonların başına daha çok bela açacağa benziyor. Tabii maalesef Borsa İstanbul'un başına da...

"Yazınızı anlamadım!" Geçen hafta Reddit'te örgütlenen küçük yatırımcılarla hedge fonlar arasında GameStop hissesinde yaşanan savaşa dair yazdığım yazıya bir okur böyle tepki gösterdi. Haksız değildi, yazıda "açığa satış", "hedge fon" gibi borsaya yabancı olanların anlamayacağı birçok yabancı terim geçiyordu. Ayrıca kimse GameStop'u, Reddit'i bilmek zorunda değil. Öyleyse en baştan alalım...

1. GameStop nedir?

GameStop, Amerika'da kurulu bir bilgisayar oyunu ve tüketici elektroniği mağazaları zinciri. Hissesi New York borsasında işlem görüyor. 

2. Reddit ne?

Reddit'i bilenlerin sayısı GameStop'u bilenlerden fazladır ama olsun: Reddit, bizdeki Ekşi Sözlük'e benzeyen, içeriği kullanıcılar tarafından oluşturulan ve moderasyonu yine kullanıcılar tarafından yapılan bir tür sosyal medya sitesi.

3. Küçük yatırımcılar Reddit'te nasıl örgütlendi?

Reddit'te hemen her konu için açılmış bir forum var. GameStop olayının kaynağı, WallStreetBets (Wall Street iddiaları) adlı forumdu. Bu grupta 3.5 milyon kullanıcı, borsada hangi hisselerin düşeceği çıkacağıyla ilgili birbirine tüyo veriyor, yatırım önerilerinde bulunuyordu. (Grubun kullanıcı sayısı GameStop olayından sonra 6 milyona ulaştı.)

4. GameStop hissesi grubun ne zaman dikkatini çekti?

19 Eylül 2020'de Player896 isimli bir Reddit kullanıcısı, GameStop hisselerinde büyük yatırımcıların köşeye sıkıştırılabileceğini savunan bir yazı paylaştı. Yazının başlığı "Kurumsal yatırımcıları iflas ettirmek"ti. Yazıda hedge fonların, GameStop hisselerinin düşeceği varsayımıyla açığa satış yaptığına dikkat çekiliyordu. "Oysa" diyordu yazının yazarı, "GameStop o kadar da kötü bir şirket değil."

5. Açığa satış ne demek?

Açığa satış, hissenin fiyatı düşerken kazanmayı sağlayan yöntem. Mekanizması şöyle: Düşeceğine inandığınız hisseyi ödünç alıp satıyorsunuz. Diyelim ki, fiyatı 10 dolar olan hisseden 10 tane ödünç alıp sattınız. Nakit 100 dolarınız oldu. Tabii ödünç aldığınız hisseleri geri vermeniz gerek. Hisse 5 dolara düşerse sattıklarınızı 50 dolara alıp geri veriyorsunuz. İlk satıştan cebinize kaç para girmişti? 100 dolar. Hisseleri kaça geri aldınız? 50 dolara. Yani sermaye koymadan, başkasının hissesiyle 50 dolar kazandınız. Açığa satış bu demek.

Yalnız açığa satışın bir riski var: Ya hisse düşmez, mesela 15 dolara yükselirse? O zaman ödünç aldığınız hisseleri geri verirken kendi cebinizden üste 50 dolar koymanız gerek. Yani zarar etmek de mümkün.

6. Hedge fonlar GameStop hisselerinde neden açığa satış yapmıştı?

Milyarlarca doları yöneten hedge fonlar, GameStop hisselerinin daha da düşeceğini öngörüyordu. Çünkü şirket bir yıl önce büyük zarar açıklamıştı. Pandemi nedeniyle herkes evine kapanıp alışveriş e-ticarete kayınca, GameStop mağazaları sinek avlamaya başlamıştı...

7. Hedge fon ne demek?

Wikipedia hedge fonu şöyle tanımlıyor: Risk fonu (hedge fon), göreli olarak likit olan mal varlıkları üzerinden al-sat yapan ve açığa satış, kaldıraç ve türevler gibi daha karmaşık ticari işlem, portföy-yapımı ve risk yönetimi tekniklerini çok sık kullanan bir yatırım fonu türüdür.

Amerika'daki hedge fonlar yüzlerce milyar doları yönetiyor...

8. Reddit üyeleri GameStop hissesinde hedge fonları nasıl köşeye sıkıştırdı?

Yukarıda söz ettiğim yazıda Reddit kullanıcısı, "GameStop sanıldığı kadar kötü bir şirket değil, e-ticarete girdi, bilançosu sağlam, büyüyen bir piyasada faaliyet gösteriyor" diyordu. Yani hissede açığa satış yapan hedge fonların yanlış pozisyon aldığını savunuyordu. Yazının başlığı neydi: "Kurumsal yatırımcıları iflas ettirmek." Özetle, "Reddit kullanıcıları olarak GameStop hissesi alıp fiyatını yükseltirsek açığa satış yapan hedge fonlarını batırırız" demeye getiriyordu.

9. Bak sen şu uyanığa, sonra ne oldu?

Tahmin edileceği gibi Reddit yatırımcıları GameStop hisselerine hücum etti. Hissenin fiyatı roket gibi yükselmeye başladı. Alımlar 2021'de hızlandı, hisse fiyatı sadece ocak ayında yüzde 1.600'den fazla arttı. Geçen yıl pandemi patladığında fiyatı 3 dolara inen hisse 345 dolara çıktı. GameStop hissesine hücumda Tesla'nın kurucusu Elon Musk'ın hissede yaşananlara dikkat çeken "GameStonk" (Oyun kârı) şeklinde (yani Reddit yatırımcılarından yana tavır alan) tweet paylaşması da etkili oldu.

10. Hedge fonlar ne kadar zarar etti?

Hissede açığa satış yapmış olan fonların bugüne kadar 19 milyar dolar zarar ettiği düşünülüyor! 

11. Hedge fonların GameStop'ta zarar etmesiyle bütün dünyada borsaların düşmesi arasında nasıl bir ilişki var?

Hedge fonlar GameStop hisselerinde büyük zarar yazıp iflas noktasına gelince para bulmak için ellerindeki diğer hisseleri satmaya başladılar. Apple gibi dev şirketlerin hisseleri dahil ne var ne yok ellerinden çıkardılar. En sağlam hisselere bile satış gelince New York borsası düştü. Bütün dünya New York borsasını kerteriz aldığı için düşüşler her yere yayıldı. Asya, Avrupa borsaları ve bu arada Borsa İstanbul'da da sert düşüşler yaşandı.

12. Reddit'te örgütlenen küçük yatırımcılar bu işten ne kadar kazandı?

Reddit kullanıcılarının dikkatini GameStop'a çeken yazıyı paylaşan kullanıcı, 54 bin dolarla yatırım yaptığı hisseden 48 milyon dolar kazandığını söylüyor.

13. Reddit grubuna ne oldu?

Üye sayısı 6 milyona ulaşan WallStreeetBets grubu şu aralar hedge fonları iflasa sürüklemenin zafer sarhoşluğunu yaşamakla meşgul. GameStop'ta milyarlarca dolar zarar yazan Melvin Capital'le ilgili şu görsel geçtiğimiz günlerde grupta paylaşıldı:

14. Reddit yatırımcılarının yaptığı yasal mı?

Hedge fonlar ve pek çok kurumsal şirket, sosyal medyada örgütlenen küçük yatırımcılara yasak getirilmesini istiyor ama Harvard Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden Profesör Jesse Fried bakın ne diyor: "Amatör yatırımcıların taşkın biçimde alım yapması, irrasyonel olsa bile tümüyle yasaldır."

15. Bu iş Türkiye'de olsa ne olurdu?

Türkiye'de olsa bir Cumhurbaşkanlığı kararıyla bir gecede sosyal medyada hisse senedi yorumu yapmak yasaklanır, bunu yapanlar kendini Silivri'de bulurdu ama Amerika'da öyle olmuyor. (Sermayenin Türkiye'ye gelmek yerine kendini güvende hissettiği ülkelere gitmesinin sebebi de bu mu acaba?)

Reddit'te örgütlü 6 milyon küçük yatırımcı, hedge fonların başına daha çok bela açacağa benziyor. Tabii maalesef Borsa İstanbul'un başına da...,

https://t24.com.tr/yazarlar/baris-soydan/anlamayan-kalmasin-15-soruda-reddit-te-orgutlenen-kucuk-yatirimcilar-dunya-borsalarini-nasil-cokertti,29691